“Een kwestie van een lange adem”

Pas als het geweld helemaal stopt, gaat het beter met de gezinnen.

In september heeft Stevig Staan via de nieuwsbrief jullie op de hoogte gebracht over het onderzoek van Verwey-Jonker naar het effect van de aanpak kindermishandeling.

Afgelopen week zijn de resultaten gepubliceerd. Volgens het onderzoek hebben gezinnen waar partnergeweld en kindermishandeling spelen, langdurige en specialistische hulp nodig. Pas als het geweld écht helemaal is gestopt, gaat het beter met ouders en kinderen. Bij 30% van de gezinnen is 1,5 jaar na melding bij Veilig Thuis het geweld helemaal gestopt. Dit is vergeleken met eerdere metingen een mooi resultaat. Maar om gezinnen uit de vicieuze cirkel van geweld te halen blijft maatwerk en een integrale aanpak nodig.

Belangrijke informatie door het hele onderzoek heen:

  • Door langdurig geweld en continue stress komen kinderen in negatieve spiraal:
    Een gevoeligheid voor stress door herhaaldelijk gevaar/geweld -> kind reageert door VLUCHTEN, AANVALLEN, BEVRIEZEN wat op allerlei manieren (signalen) tot uiting komt -> toxische stress verandert brein en lichaam! -> dit levert problemen op met leren op school (cognitieve vaardigheden).
  • Veelvuldig en ernstige vormen van kindermishandeling bij meldingen Veilig Thuis
    Bij de gezinnen die gemeld worden bij Veilig Thuis is sprake van veelvuldige en ernstige vormen van kindermishandeling. De meeste kinderen (91%) hebben te maken met mishandeling, verwaarlozing of geweld tussen hun ouders. Er is veel geweld (gemiddeld zo’n 74 incidenten op jaarbasis) tussen (ex)partners onderling. In bijna alle gezinnen (90%) komt partnergeweld voor: het kan gaan om fysiek geweld (slaan, schoppen, krabben, bijten, verwondingen), psychisch geweld (vernederen, uitschelden, dreigementen uiten) en seksueel geweld. Het geweld tegen vrouwen is frequenter en ernstiger dan het geweld tegen mannen. Partnergeweld gaat vaak samen met geweld tegen kinderen. Bij de meeste gezinnen was sprake van zowel partnergeweld als direct geweld tegen kinderen (57%).
  • Veiligheid in het gezin is de verantwoordelijkheid van iedereen! FOCUS op veiligheid is belangrijke voorwaarde voor een succesvolle aanpak.
    Ouders, vooral moeders, en kinderen benadrukken dat het (h)erkennen van het geweld een belangrijke voorwaarde is dat het geweld ook daadwerkelijk stopt. Verder is een actieve houding van professionals nodig om het geweld bespreekbaar te maken, maar ook ondersteuning van gespecialiseerde instellingen op het terrein van kindermishandeling.
    Opleiding en training op lokaal niveau over kindermishandeling en huiselijk geweld zijn daarnaast ook belangrijk voor een succesvolle aanpak.
Bron; Augeo.nl, infographic “Kwestie van lange adem”

“Het geweld KAN stoppen maar huiselijk geweld is een uiterst complex probleem. Er zijn verschillende soorten geweld, fysiek en geestelijk bijvoorbeeld en elke vorm moet anders worden aangepakt. Bovendien is geen gezin hetzelfde.” Aldus Prof. dr. Majone Steketee, Verwey-Jonker Instituut.

  • Meer aandacht voor gevolgen voor kinderen
    Uit het onderzoek komt ook naar voren dat 50% van de kinderen aangeeft geen hulp te krijgen, en 30% ook geen steun uit de omgeving ervaart. De meeste kinderen (91%) hebben te maken met mishandeling, verwaarlozing of geweld tussen hun ouders. 32% van de kinderen heeft traumaklachten bij een melding. Partnergeweld lijdt bij kinderen tot emotionele onveiligheid en op langere termijn tot trauma. De resultaten van het onderzoek laten zien dat kinderen een vergeten groep zijn bij de aanpak.
  • Samenhang van problemen / integrale aanpak
    Ook blijkt dat geweld niet het enige probleem is. Veel van de gezinnen heeft te maken met een opeenstapeling van problemen: armoede, opvoedstress, werkloosheid, alcoholgebruik, psychische stoornissen. Dit vraagt om een integrale aanpak, waarbij oog is voor de samenhang tussen de diverse vormen van kindermishandeling en huiselijk geweld, de aanwezige risicofactoren en de problematiek bij de verschillende gezinsleden.
  • Langdurig karakter en recidive
    Het langdurige karakter van de problematiek en het risico op recidive is hoog. Het is belangrijk dit te onderkennen. De radarfunctie van Veilig Thuis zorgt ervoor dat deze gezinnen niet uit het zicht van de hulpverlening verdwijnen. Het is noodzakelijk om effectiever en succesvoller te worden in de gezinnen waar het geweld nog voortduurt. De uitkomsten van dit onderzoek onderstrepen de noodzaak dat, gezien de complexiteit en stapeling van problemen, er langdurige begeleiding nodig is voor deze gezinnen waarbij alle gezinsleden betrokken worden. De vraag is in hoeverre de huidige inrichting van de zorg deze langdurige zorg kan bieden aan de groep van 71% van de gezinnen waar het geweld nog niet is gestopt. Maar willen we de intergenerationele overdacht doorbreken, dan moeten we zorgen dat de kinderen die in deze gezinnen opgroeien de mogelijkheid krijgen om zich zodanig te ontwikkelen dat zij de cirkel van het geweld kunnen doorbreken.

Welke hulp werkt? Wat als geweld niet stopt? Rol van risicofactoren? Relatie tussen geweld en ontwikkeling van het kind?

Klik hier voor het gehele onderzoek en hier voor de infographic.

Over dit onderzoek: In 13 Veilig Thuis-regio’s heeft het Verwey-Jonker Instituut anderhalf jaar lang gezinnen met kinderen gevolgd waar partnergeweld of kindermishandeling speelt. Dit gebeurde vanaf het moment van melding bij Veilig Thuis. Het Verwey-Jonker Instituut voerde het onderzoek uit in opdracht van Augeo Foundation, het ministerie van VWS, de G4-gemeenten Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht en negen andere Veilig Thuis-regio’s: Flevoland, Gooi en Vechtstreek, Groningen, Kennemerland, Midden-Brabant, Brabant Noord-Oost, Twente, IJsselland en Zaanstreek-Waterland.