Kind centraal bij complexe scheiding!
Exacte én recente cijfers over het aantal scheidingen in Nederland waarbij kinderen betrokken zijn ontbreken, omdat veel ouders niet gehuwd of geregistreerd partners zijn. Volgens overheidsrapporten gaat het in totaal om circa 70.000 kinderen die elk jaar te maken hebben met de scheiding van hun ouders. Naar schatting ontwikkeld 15-20% van de scheidingen zich in een conflictscheiding waarbij kinderen betrokken zijn.
Na een periode van stress, vinden de meeste ouders na hun scheiding na een tijd een nieuw pad waarin ze op een positieve manier de zorg voor hun kinderen vormgeven. Helaas lukt dit niet altijd. Een scheiding op de lange termijn kan een negatief effect hebben op het psychisch welzijn van kinderen. Dit is echter afhankelijk van vele factoren, zoals de individuele veerkracht van de kinderen, de mate waarin de scheiding het einde van een goede of een slechte relatie tussen de ouders betekent, en de mate waarin ouderlijke conflicten na de scheiding voortduren en de kinderen daarin betrokken worden. Wordt de scheiding echter een vecht- of conflictscheiding, dan blijft het stressniveau op korte- en lange termijn hoog. Voortdurende stress is vrijwel altijd schadelijk voor het psychisch functioneren van kinderen. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld in de vorm van chronische conflicten tussen ouders of zwakke opvoedingsvaardigheden van ouders ten gevolge van de stress. Ouders kunnen ernstige conflicten hebben over de invulling van de zorg- en opvoedingstaken, blijven daarover procederen en zijn daardoor niet in staat om de belangen van hun kinderen voorop te stellen. Dit wordt gezien als een vorm van emotionele kindermishandeling.
Wanneer kinderen in de knel zitten wordt er vaak gesproken over een loyaliteitsconflict. Loyaliteit is een belangrijk begrip wat door veel professionals – denk aan hulpverleners, advocaten en rechters – veel wordt gebruikt. Het gaat hier tenslotte om een (onverbrekelijke) band die met zorg behandeld dient te worden. De begrippen loyaliteit en loyaliteitsconflict zijn afkomstig van de psychiater Iwan Boszormenyi Nagy, hij stelt dat er tussen ouders en kind een onverbrekelijke band bestaat, of het kind dit nu wil of niet. Doordat het kind zijn leven te danken heeft aan beide ouders kan het kind niet anders dan loyaal zijn aan hen. Deze basale loyaliteit is een gegeven en kan door het kind niet worden verbroken. Bij een conflictueuze scheiding ervaart het kind: als ik aan de ene ouder geef, doe ik de andere ouder tekort. Dit is wat we willen voorkomen.